De komende jaren staat Zoetermeer voor een enorme uitdaging. De regio vergrijst sneller dan de rest van Nederland. De vraag naar zorg en welzijn gaat toenemen terwijl er niet meer zorgpersoneel, mantelzorgers en middelen komen. Bovendien bewijst de coronaepidemie hoe kwetsbaar gezondheid is en hoe de zorgcapaciteit in korte tijd onder enorme druk kan komen te staan.

Als we op dezelfde voet doorgaan, lopen we vast. Dan kunnen we niet meer aan de vraag naar zorg en welzijn voldoen. Er zullen wachtlijsten ontstaan en de kwaliteit komt in gevaar. Daarom moet het roer om.

Een gezonde regio in Zoetermeer, dat doen we samen. Daarom hebben we met alle partijen een stadsbeeld gevormd van de huidige en de toekomstige zorgvraag. Dat beeld gaat over:

Waarom is verandering nodig?

Vergrijzing: steeds meer inwoners zijn ouder dan 80 jaar

Een verdubbeling van het aantal chronische aandoeningen veroorzaakt door ongezonde leefstijl

In het meest gunstige scenario: een gelijkblijvend aantal medewerkers in zorg- en welzijn

Minder mantelzorgers en vrijwilligers

Hogere kosten voor zorg en welzijn (en mogelijk onbetaalbare zorg)

Tussen 2020 en 2035 kunnen we 89% onnodige SEH bezoeken en ziekenhuisopnames van 80 – 84-jarigen voorkomen. Voor ouderen tussen 85 en 89 jaar is dat zelfs 94%. Als we niets doen, zullen de SEH bezoeken als gevolg van de vergrijzing van 2018 tot 2025 groeien met 25,7%.

Bevolking

De komende 15 jaar stijgt het aantal 60-plussers in de regio met 32% en het aantal 85-plussers zelfs met 61%. De levensverwachting in Zoetermeer ligt hoog: Zoetermeerders worden gemiddeld 82,6 jaar (en de gemiddelde Nederlander 81,5 jaar).

Zoetermeerders leven minder gezond, bewegen minder en hebben meer chronische aandoeningen vergeleken met Nederlanders in het algemeen. Inwoners hebben vaker

  • Overgewicht
  • Comorbiditeit (twee of meer chronische aandoeningen tegelijkertijd)
  • Diabetes mellitus type 2
  • Psychische problematiek
  • Een verminderde mobiliteit
  • Een rookverslaving
  • Last van eenzaamheid

De komende tien jaar groeit het aantal inwoners met chronische aandoeningen als COPD, dementie, diabetes, stemmingsstoornissen en beroerte. Voor dementie en beroertes is deze groei significant groter in Zoetermeer dan in gemiddeld Nederland. Voor dementie wordt een groei van 74% verwacht in 15 jaar tijd (van 2015 tot 2030). Voor beroertes is de verwachte groei 42%. Coronaire hartziekten groeien met 39% en COPD en diabetes met 30%.

Aandoeningen in Zoetermeer en Nederland. De groei van 2015 t/m 2030.

Iets meer dan de helft van de inwoners (53%) heeft overgewicht: 36% matig en 17% ernstig. Dit is hoger dan gemiddeld in Zuid-Holland West (48%) en dan het landelijk gemiddelde (49%). Binnen Zoetermeer zien we geen verschillen in overgewicht tussen wijken met achterstand en de overige wijken.

Zoetermeer heeft evenveel mantelzorgers als gemiddeld in Nederland, maar meer mantelzorgers zijn zwaar belast. Door de groei van het aantal 85-plussers neemt het mantelzorgpotentieel met 36% af.

Zes op de tien inwoners van 19 jaar en ouder voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Dit is wat lager dan en Zuid-Holland West (63%) en Nederland (63%). Er is geen significant verschil te zien tussen wijken met achterstand en de overige wijken.

Arbeidsmarkt

De werkdruk voor professionals is hoog. Tegelijkertijd is de instroom van nieuw zorgpersoneel in Zoetermeer in (met name) de ouderenzorg en ggz onvoldoende. Werkgevers moeten de handen ineenslaan, zodat zij mee kunnen bewegen met groei en krimp in de regio. Zoetermeer heeft volop mogelijkheden om samen vakkrachten te binden, expertise te delen en kwaliteit te borgen, bijvoorbeeld door personeel flexibel te laten werken over de grenzen van de eigen organisaties heen.

Technologie, data en informatie

Goede data zijn cruciaal voor de coördinatie, planning, monitoring en toepassing van zorg en welzijn. Ook in Zoetermeer werken we nog met geïsoleerde en gefragmenteerde ICT-systemen. De coronapandemie heeft de noodzaak voor digitalisering een impuls gegeven. Met de juiste toepassingen (zoals apps en tools) vertalen we data naar informatie.

Kosten van zorg en welzijn

Zoetermeerders gebruiken relatief meer eerstelijnszorg en ziekenhuiszorg dan de gemiddelde Nederlander: huisartsenzorg, medisch specialistische zorg en geestelijke gezondheidszorg. Maar ze maken minder gebruik van wijkverpleging en verpleeghuiszorg. In 2017 krijgen in Zoetermeer per 100.000 verzekerden 47.246 patiënten medisch specialistische zorg. De totale zorgkosten per verzekerde in Zoetermeer zijn €3.274. Dit is lager dan gemiddeld in Nederland (€3.615). Kosten die vallen binnen de Zorgverzekeringswet (met uitzondering van wijkverpleging en geestelijke gezondheidszorg) zijn echter hoger dan gemiddeld. Kosten voor de Wet langdurige zorg zijn in Zoetermeer per verzekerde veel lager dan gemiddeld1.

1 Bron: KPMG-rapport Uitwerking visie regio Zoetermeer, februari 2020

Wonen

Steeds meer ouderen wonen langer zelfstandig thuis. Verzorgingshuizen bestaan niet meer, het aantal verpleeghuizen is beperkt en de vergrijzing gaat door. De druk op de verpleeghuiszorg zal hierdoor verder toenemen. Door nieuwe, betere woonvoorzieningen op maat te creëren, tussen thuis en het verpleeghuis, kunnen we toekomstige zorg en welzijn voorkomen.